چطور نوع پوست خود را تشخیص دهیم؟ (راهنمای علمی و دقیق بر اساس اصول درماتولوژی)
بسیاری از افراد محصولات مراقبت پوست را صرفاً بر اساس تبلیغات، نظر دوستان یا ترندها انتخاب میکنند.
اما واقعیت این است که اولین و مهمترین قدم در مراقبت پوست، شناخت نوع پوست است.
چون: نوع پوست شما تعیین میکند چه شویندهای مناسب شماست، چه مرطوبکنندهای باید استفاده کنید، کدام ترکیب مؤثر است، و حتی چه نوع ضدآفتابی نباید بزنید.
اگر نوع پوست اشتباه تشخیص داده شود:
- پوست خشک، با درمان ضدچربی ضعیفتر میشود
- پوست چرب، با کرم سنگینتر جوش میزند
- پوست حساس، با اسید و رتینول آسیب میبیند
- پوست مختلط، نامتعادل میشود
پس شناخت نوع پوست، زیربنای تمام درمانهای پوستی است.
سرفصلهای مطلب :
🧪 بخش اول: تعریف علمی انواع پوست
درماتولوژی پوست را بر اساس میزان ترشح سبوم (چربی)، میزان حفظ رطوبت، ضخامت لایه شاخی، واکنشپذیری، و عملکرد سد دفاعی دستهبندی میکند.
در علم پوست، نوع پوست این موارد را تعیین میکند:
- میزان چربی طبیعی پوست
- توانایی پوست در نگهداری آب
- رسانهای که روی پوست باقی میماند
- واکنش پوست به عوامل خارجی
- تراکم منافذ و چگونگی عملکرد آنها
نه سن، نه آرایش، نه جنسیت، “ترشح سبوم و عملکرد سد پوست” عنصر تعیینکننده است.
🧭 ۵ نوع اصلی پوست (طبق اصول درماتولوژی)
-
پوست چرب (Oily Skin)
پوستی با:
- ترشح سبوم بالا
- ظاهر براق
- منافذ باز
- مستعد جوش، سرسیاه و سرسفید
🔬 دلیل: غدد سباسه بیشفعال + عوامل ژنتیک یا هورمونی
در ایران (آبوهوا + ژنتیک) بسیار شایع است.
-
پوست خشک (Dry Skin)
پوستی با:
- کمبود آب و چربی
- احساس کشیدگی بعد شستشو
- پوستهپوسته شدن
- خطوط ریز زودرس
🔬 دلیل: کاهش لیپیدهای لایه شاخی + عملکرد ضعیف سد پوستی
-
پوست نرمال (Normal Skin)
تعادل بین:
- چربی
- رطوبت
- ضخامت لایه شاخی
- عملکرد محافظتی
این نوع پوست کمترین نیاز اصلاحی را دارد، اما باید حفظ شود.
-
پوست مختلط (Combination Skin)
ترکیبی از:
- ناحیه T (پیشانی، بینی، چانه) چرب
- گونهها معمولی یا خشک
🔬 دلیل: عملکرد متفاوت غدد سباسه در نواحی مختلف
این نوع پوست در اشتباه خرید محصول بیشترین آسیب را میبیند.
-
پوست حساس (Sensitive Skin)
نه نوع چربی پوست، بلکه نوع واکنش پوست به محرکها:
- زود قرمز میشود
- خارش یا سوزش دارد
- قبل از لایهبرداری التهابی است
- به عطر، الکل، اسیدها یا نور واکنش نشان میدهد
درماتولوژی پوست حساس را “Reactive Skin” مینامد.
🧪 بخش دوم: روش علمی تشخیص نوع پوست (تست تخصصی اما خانگی)
این تست از نظر علمی معتبر است چون بر پایه:
- ترشح سبوم
- واکنش پوست
- تغییرات pH پوست
طراحی شده.
مرحله ۱ — شستشو
صورت را با یک شوینده ملایم بشویید
نه اسکراب، نه شوینده ضدجوش، نه میسلار واتر.
مرحله ۲ — انتظار
۳۰ تا ۶۰ دقیقه هیچ محصولی نزنید.
نه مرطوبکننده، نه تونر، نه ضدآفتاب.
مرحله ۳ — مشاهده دقیق
در نور کافی (ترجیحاً طبیعی) به این بخشها توجه کن:
➤ پیشانی
➤ بینی
➤ اطراف بینی
➤ گونهها
➤ چانه
اگر:
🔹 براق و چرب شد ← پوست چرب
🔹 پوستهپوسته یا کشیده شد ← پوست خشک
🔹 بینی چرب / گونه خشک ← مختلط
🔹 قرمز، ملتهب، حساس ← حساس
🔹 بدون واکنش و متعادل ← نرمال
🧠 بخش سوم: تفاوت پوست چرب با پوست دهیدراته
یکی از بزرگترین اشتباهات رایج این است:
بسیاری از افراد فکر میکنند پوستشان چرب است،
در حالی که پوست کمآب ولی چربشونده (Dehydrated Oily) دارند.
پوست چرب:
سبوم زیاد
پوست براق
معمولاً جوش میزند
پوست دهیدراته:
کمبود آب
پوست کدر یا خسته
ممکن است چربی را بیشتر کند (جبران ضعف)
🔸 نتیجه:
مراقبت هر دو کاملاً متفاوت است.
📌 بخش چهارم: نشانههای دقیق هر نوع پوست
پوست چرب:
- برق روی بینی و پیشانی
- آرایش ثابت نمیماند
- منافذ قابل مشاهده هستند
- جوشهای مکرر یا سرسیاه
پوست خشک:
- بعد از شستشو کشیدگی دارد
- پوستهپوسته میشود
- اگر ضدآفتاب نزند، زود چین میافتد
- ممکن است خارش داشته باشد
پوست مختلط:
- بینی و پیشانی براق
- گونهها نرمال یا خشک
- ضدآفتاب روی T-Zone برق میاندازد
پوست حساس:
- قرمزی ناگهانی
- سوزش، خارش یا داغشدن
- به لایهبردار سریع واکنش نشان میدهد
- گاهی حتی رطوبترسان هم تحریک میکند
پوست نرمال:
- بدون درخشش بیش از حد
- بدون خشکی
- منافذ ریز
- تعادل چربی + رطوبت
⚠️ بخش پنجم: اشتباهات رایج در تشخیص نوع پوست
❌ چرب بودن بینی همیشه نشانه پوست چرب نیست
(حتی پوست خشک هم بینی چرب دارد)
❌ هر پوستی که جوش بزند ← چرب نیست
(پوست خشک هم جوش میزند)
❌ پوست حساس یک «نوع» پوست چرب/خشک/مختلط نیست
(یک “ویژگی” پوستی است)
❌ تست با کاغذ روغنی دقیق نیست
(فقط ترشح لحظهای را نشان میدهد)
❌ استفاده از محصولات اشتباه = تغییر موقت نوع پوست
(مثلاً شوینده قوی ← خشکشدن پوست چرب)
🧴 بخش ششم: محصولات مناسب بر اساس نوع پوست
پوست چرب:
- شوینده ژلی
- مرطوبکننده سبک
- ضدآفتاب فاقد چربی
- نیاسینامید / BHA
پوست خشک:
- شوینده کرمی بدون سولفات
- مرطوبکننده غنی
- ضدآفتاب مرطوبکننده
- هیالورونیک اسید
پوست مختلط:
- ۲ محصول متفاوت برای ۲ بخش
- ژل برای T-Zone
- کرم سبک برای گونهها
پوست حساس:
- فرمولهای مینیمال و بدون عطر
- سرم آزلائیک یا سنتلا
- ضدآفتاب مینرال
پوست نرمال:
- یک روتین متعادل و ساده
- تمرکز روی حفظ سلامت پوست
❓ پرسش و پاسخ
آیا نوع پوست تغییر میکند؟
بله، با سن، هورمون، آبوهوا، داروها و محصولات
پوست حساس یک نوع پوست است؟
نه، یک وضعیت است؛ میتواند چرب یا خشک باشد
آیا ممکن است پوست خشک جوش بزند؟
بله، بسیار شایع است و نیاز به روتین ملایم دارد
پوست چرب میتواند دهیدراته باشد؟
بله، و این یکی از دلایل تولید چربی بیشتر است
بهترین زمان تشخیص نوع پوست چه زمانی است؟
صبح، ۳۰–۶۰ دقیقه بعد از شستشو
🧡 جمعبندی
اگر بخواهم ساده بگویم:
نوع پوست = مبنای تمام مراقبتهای پوستی
اگر آن را درست نشناسی، بهترین محصولات هم درست عمل نمیکنند.
پس:
- اول نوع پوست را بشناس
- بعد محصول را انتخاب کن
- و اگر تردید داری، همیشه از ملایمترین روتین شروع کن
✨ پوست تو میتواند سالم، متعادل و زیبا باشد، اگر بدانی چگونه باید با آن رفتار کنی.
https://ziboonak.com/2EoNrf
کپی آدرس
